(c) British Library Board
Volgens nieuw onderzoek van de British Library was Jane Austen aan het eind van haar leven zeer slechtziend en kwam dat mogelijk door een onopzettelijke arsenicumvergiftiging. Ze baseren hun uitspraken op onderzoek naar de brillen van de Engelse schrijfster die 200 jaar gelden op 41-jarige leeftijd stierf in Winchester.
Schrijfdoos
De brillen zitten in de schrijfdoos van Austen die wordt bewaard in de British Library. Onlangs liet de bibliotheek de sterkte van de brillenglazen vaststellen. Die bleken respectievelijk +1.75, +4.75 en +5 te zijn, wat erop duidt dat Austen’s ogen sterk achteruit zijn gegaan.
Reuma
Tegen de BBC zegt curator Sandra Tuppen dat de medicijnen die Austen kreeg voor haar reuma waarschijnlijk arsenicum bevatten. Dat was volgens haar niet ongebruikelijk. En arsenicum kan volgens Tuppen staar veroorzaken.
Doodsoorzaak
Experts van de bibliotheek denken dat het gif mogelijk verantwoordelijk is voor Austen verslechterende gezichtsvermogen. Wellicht heeft het goedje zelfs bijgedragen aan haar vroege dood. Ze hopen dat optometristen zich over deze theorie willen buigen.
Over de doodsoorzaak van Austen is in het verleden veel gediscussieerd. Behalve arsenicum worden onder andere ook tuberculose, de ziekte van Addison en lymfeklierkanker genoemd als mogelijke ‘daders’.
Andere experts
Sinds het nieuws over een mogelijke arsenicum-vergiftiging naar buiten kwam, hebben Austen-experts van over de hele wereld hun vraagtekens gezet bij deze theorie. Deidre Shauna Lynch, literatuurprofessor aan Harvard, reageert: “Austen was writing letters, in her usual quite tiny handwriting, up to May 1817, two months before her death. … For this reason it seems unlikely that she was as close to blind as the optometrist quoted on the British Library blog site suggests.”
Één van de eerste symptomen van tuberculose is een Sjögren-achtige aandoening van de ogen waarbij met name het lezen bemoeilijkt wordt. De tuberculose zelf hoeft niet te verergeren, het is slechts een symptoom dat het lichaam na een kleine besmetting antistoffen tegen een tuberculose aangemaakt heeft. Jane Austen leefde in de tijd dat tuberculose endemisch was. De kans dat ze ooit een lichte besmetting heeft gehad is dan ook zeer groot. Als je tegenwoordig bij onze hoogbejaarden een test doet op TBC besmetting, is die vrijwel altijd positief, omdat deze oude mensen in hun jeugd nog leefden in een tijd dat TBC nog vrij veel voor kwam, ja, tot diep in de 20e eeuw.
Het meest hinderlijke symptoom van deze oogaandoening is het feit dat de ogen heel droog zijn. Nu geven we druppeltjes “kunsttranen”, .t.t.v. Jane Austen bestonden deze nog niet. Wat gaf men toen? Juist ja, arsenicum druppels, want daar gingen de ogen zo mooi van glanzen en bleven vochtig. De kans dat daardoor een arsenicumvergiftiging optreedt is echter klein, aangezien de toegediende arsenicum druppels niet via het hoornvlies worden opgenomen.
Aangaande haar slechte visus voor het dichtbij zien scoort dus een TBC besmetting (zonder dat ze zelf TBC hoeft te hebben !) als oorzaak hoog. Het kan natuurlijk ook zijn dat ze al vroeg een leesbril nodig had, zonder TBC besmetting. Ikzelf moest vanaf mijn 35e al aan de leesbril, bijvoorbeeld.
Die eerste zin vind ik wel een heel grote aannamen opeens. Om kordaat te vermelden, “Het is bekend dat ze aan het eind van haar leven bijna blind was”. Sinds wanneer bekend en bevestigd door wie? Dit blog post is de eerste keer dat ik dit hoor. Ja, ze gebruikte een bril, maar slechtziende is lang niet “bijna blind”. Een beetje nuancering in de intro zou IMO niet misplaatst zijn tot dat er er meer bewijs voor is. De eerste reacties op de de British Library stuk leveren het in ieder geval niet:
“”Austen was writing letters, in her usual quite tiny handwriting, up to May 1817, two months before her death. … For this reason it seems unlikely that she was as close to blind as the optometrist quoted on the British Library blog site suggests,” Lynch said.”
http://www.thedenverchannel.com/news/national/was-jane-austen-poisoned-with-arsenic-not-so-fast-experts-say
Het mij persoonlijk is het ook de eerste keer dat ik hoor dat ze ‘bijna’ blind was. Ik wist dat haar zicht verslechterd was… Maar er was al wel eens een arsenicumverhaal ooit opgedoken.
Je hebt gelijk Karen, ik heb de eerste zin afgezwakt. Wat voor mij nog meer een verrassing was trouwens, is het feit dat er 3 brillen in die schrijfdoos zaten. Ik dacht altijd dat er maar 1 bril bewaard was gebleven.
Ja – die drie brillen waren voor mij ook nieuw. Maar zaten ze alledrie in die schrijfdoos? En al waren ze daar bewaard na baar dood, is het ook niet zeker dat ze allemaal van haar waren.
Volgens het bericht van de British Library zaten die inderdaad alle drie in de schrijfdoos. Lijkt mij inderdaad dat die niet per se van haar hoeven zijn geweest.