Recensie: Sense & Sensibility van Joanna Trollope

Het leek een geweldig idee van uitgever HarperCollins: neem zes bestsellerauteurs en vraag ze om moderne versies te schrijven van de boeken van Jane Austen. Toen de uitgever in 2011 The Austen Project lanceerde waren de reacties echter wisselend. De meest gehoorde vraag: waarom zouden we nieuwe versies van Austens klassiekers nodig hebben? Joanna Trollope was de eerste schrijfster die aan The Austen Project meewerkte. Haar Sense & Sensibility biedt helaas geen bevredigend antwoord op die vraag.

Verhaal
Het verhaal van Sense & Sensibility is bekend: vader Dashwood overlijdt en laat zijn vrouw en dochters berooid achter. Dashwoods zoon uit een eerder huwelijk erft alles. De belofte die hij aan zijn vader had gedaan – namelijk dat hij voor zijn halfzusjes en stiefmoeder zou zorgen – komt hij niet na. Maar redding komt uit een onverwachte hoek: een ver familielid biedt de dames Dashwood een cottage aan op zijn landgoed in Devon.

Opwachting
Ook in Trollopes versie worden de Dashwoods uit hun huis gezet door hun halfbroer John en zijn egocentrische en hebberige vrouw Fanny. Edward Ferrars, George Willoughby (die heel populair ‘Wills’ wordt genoemd) en kolonel Brandon maken allemaal hun opwachting. En ook nu krijgen we een ‘happy end’, waarin de toekomst voor de Dashwoods wordt veiliggesteld.
Dat Trollope zo dicht bij Jane Austens boek blijft zou een geruststelling moeten zijn; te vaak worden Austens werken door minder getalenteerde schrijvers door de mangel gehaald en overgoten met een mierzoet romantisch sausje. Dat doet Trollope zeker niet. Ze laat de wereld zien zoals hij is. Zoals in Austens boek spelen geld en status een net zo belangrijke rol als de liefde.

Hulpeloos
Maar de wereld is wel degelijk veranderd. In Austens origineel zijn de Dashwoods hulpeloze vrouwen die geïsoleerd raken door hun plotselinge verlies van echtgenoot, vader, thuis en inkomen. Moeder Dashwood heeft 10.000 pond en hun inkomsten bestaan uit de rente daarvan. Net genoeg om een cottage te huren en zeer bescheiden te leven. Een groot contrast met de weelde die ze op Norland gewend zijn.

Trollope heeft die 10.000 pond omgerekend naar onze tijd en komt uit op twee ton. Een aanzienlijk bedrag, maar volgens moeder Dashwood niet genoeg. “For four women to live on forever!” roept ze paniekerig. Volledig ongeloofwaardig natuurlijk in een tijd waarin vrouwen gewoon net als mannen de kost kunnen verdienen. ‘Mankeert er iets aan hun handen?’ zou mijn eigen moeder zeggen.

Schuren
En zo zijn er meer passages die schuren, omdat ze nu eenmaal niet bij onze tijd passen. Edward Ferrars die vast blijft houden aan zijn lang geleden gedane belofte aan Lucy Steele; de ijzeren grip die moeder Ferrars heeft op de toekomst van haar zonen; het huwelijksaanzoek van Edward aan Elinor, terwijl ze elkaar eigenlijk nauwelijks kennen.

Knap
Aan de andere kant is het knap om te zien hoe Trollope sommige dingen juist heel goed heeft weten te vertalen naar de 21e eeuw. Marianne heeft last van zware astma-aanvallen; een goede verklaring voor de ernst van haar toestand na haar wandeling in de regen. En wanneer ze de ’talk of the town’ is na het feestje waar ze is afgewezen door Willoughby, komt dat natuurlijk doordat iemand een filmpje van hun confrontatie op Youtube heeft gezet.

Verrassingen
Omdat Trollope zo nauwkeurig het origineel volgt, biedt haar Sense & Sensibility weinig verrassingen. Je zou willen dat ze de opdracht wat vrijer had ingevuld en gedurfd had meer af te wijken van de verhaallijn van Austen. Nu is de voornaamste aantrekkingskracht van het boek de vraag hoe ze bepaalde situaties van tweehonderd jaar geleden heeft ‘vertaald’ naar nu. En dat is te weinig om The Austen Project van echte waarde te laten zijn.