Lieve J,

De beste wensen voor het nieuwe jaar! Dat het maar een mooi jaar mag worden voor jou en je dierbaren. Hebben jullie een fijne jaarwisseling gehad? Zijn jullie nog naar Steventon gegaan, zoals je schreef? Of heb je de ongetwijfeld goedbedoelde uitnodiging afgeslagen en zijn jullie lekker thuisgebleven? Je vindt het nog steeds niet prettig om te zien hoe J en M in jullie ouderlijk huis wonen, toch? Of kun je er beter mee omgaan sinds jullie zo comfortabel in Chawton wonen?

Ik heb net een boek uitgelezen over Margot Frank. Sinds mijn jongste haar spreekbeurt heeft gehouden over Anne Frank en het Achterhuis, laat het onderwerp me niet meer los. In dit boek wordt voor het eerst het leven van Margot onder de loep genomen. Ik weet niet hoe vaak ik de geschiedenis van de familie Frank inmiddels gelezen en gehoord heb. Nu ik er zo bij stilsta, heeft het misschien iets vreemds dat ik me er steeds opnieuw in verdiep. Het blijven dezelfde gebeurtenissen immers. Er is geen enkele kans op een andere, minder tragische afloop.

Ik kan het echter wel verklaren. Ieder verslag heeft een andere invalshoek. Ik las de afgelopen maanden herinneringen van vriendinnen, helpers en klasgenootjes, studies over de ware toedracht van het verraad, ik zag documentaires over de laatste maanden van Anne en Margot, over Otto Frank en zijn vastberadenheid om het dagboek te publiceren, enzovoort enzovoort. En ieder nieuw verslag voegt iets toe aan wat ik al wist, zodat het beeld stukje bij beetje vollediger wordt.

Het is niet anders met mijn fascinatie voor een zekere Engelse schrijfster. Er is over haar welbeschouwd niet zo gek veel bekend. En toch blijf ik geïntrigeerd door de vraag wie ze was en hoe haar leven eruitzag. En het beperkt zich niet tot haar leven. In de loop der jaren ben ik me ook gaan interesseren in het leven van haar familie. En dan vraag ik me bijvoorbeeld opeens af of ze nog wel graag bij haar oudste broer thuis kwam, nadat hij met zijn vrouw – die niet erg sympathiek was – in hun ouderlijk huis was gaan wonen.

Maar laat ik je daar verder niet mee vermoeien. Er is een nieuw jaar begonnen. Tijd om vooruit te kijken.

Veel liefs, ook aan C!
A

Anke Werker en Rick de Haas

‘Follies and nonsense, whims and inconsistencies do divert me, I own, and I laugh at them whenever I can.’
Met dit citaat van Jane Austen (1775-1817) als motto schrijft Anke Werker (1972) brieven aan deze schrijfster. Een reactie verwacht ze niet. Wel hoopt ze antwoord te vinden op de vraag hoe anders de wereld van nu is in vergelijking met twee eeuwen geleden. En, is die wereld wel zo anders? Illustrator Rick de Haas voorziet de brieven van commentaar in beeld.