Ze houdt eigenlijk niet van publiciteit, bekent ‘A Lady’, zodra wij rustig met een kop thee in de woonkamer van haar cottage in Chawton tegenover elkaar zitten. Daarom ook dat pseudoniem, A Lady. Het geeft helemaal niets weg van de schrijfster van Sense and Sensibility, het veelbelovende debuut dat over enkele dagen in de winkel ligt. Ondanks haar afkeer van publieke aandacht, kan ze niet onder dit interview uit. Zoals ze beloofde: voor een keer maakt ze een uitzondering. Daarna gaat ze weer verder met wat ze het liefst doet: schrijven.
Het schrijven van fictie is eigenlijk ongepast voor een vrouw. Waarom wilt u de conventies tarten?
Ongepast? Nou, weet u, zolang het voor eigen vermaak is vindt men het prima. En ter vermaak van familie wordt het ook geaccepteerd. Het wordt ongepast gevonden nu ik ermee in de openbaarheid treed. En vooral nu ik er misschien wel geld mee ga verdienen. Zo hypocriet! Ik voorspel u dat er een tijd komt waarin er evenveel vrouwelijke als mannelijke schrijvers zijn! Ik trotseer de toorn van de heersende klasse. Ik vermoed dat mijn tegendraadsheid op termijn het pad plaveit voor mijn seksegenoten. Alleen al de gedachte daaraan maakt het de moeite waard.
Hoelang schrijft u al? Hoe is deze liefhebberij begonnen?
Sense and Sensibility is mijn eerste boek dat gepubliceerd wordt, maar het is absoluut niet het eerste boek dat ik schreef. Ik kan me niet herinneren dat ik ooit níét schreef. Het is al heel vroeg begonnen. Met gedichten, korte verhalen en romans. Ook schreef ik ooit de geschiedenis van Engeland op, met een dikke knipoog. Mijn zus maakte er hilarische illustraties bij. Dat is ook wel mijn eerste drijfveer geweest: het vermaken van mijn familie. Het was ook een manier om me te onderscheiden van de anderen. In ons grote gezin liet ik door middel van schrijven mijn stem horen.
Hoe denkt uw familie over uw schrijverij?
Zoals ik al zei, ik heb een grote familie. Over het algemeen genieten ze altijd van wat ik maak. Nu het serieus wordt, begint er een zekere tweedeling te ontstaan. Mijn zus steunt me door dik en dun. Zij zorgt er zelfs voor dat ik al mijn tijd kan besteden aan schrijven. Sinds we in ons huis in Chawton wonen, heb ik nauwelijks nog huishoudelijke taken hoeven doen. En ook mijn broer Henry is een rots in de branding. Hij gelooft in mijn talent. Hij is vreselijk trots op me. Door hem is het nu gelukt een uitgever te vinden voor Sense and Sensibility.
Enkele andere familieleden zijn minder enthousiast over deze publicatie. Zij zijn bang dat de goede naam van de familie te grabbel wordt gegooid. Zij vinden dat een vrouw niet zo in de belangstelling moet willen staan. Dat is deels de reden waarom ik voor een pseudoniem heb gekozen. Al moet ik zeggen dat ik me afvraag of ik mijn identiteit lang geheim kan houden. Henry is zo trots, hij praat vast een keer zijn mond voorbij.
Hoe belangrijk is schrijven voor u?
Schrijven is mijn grote passie. Ik kan er mijn hele ziel en zaligheid in kwijt. Zonder schrijven zou mijn leven saai en inhoudsloos zijn. Ik bedoel maar, hoeveel zakdoeken kan een vrouw borduren?!
Wat was uw drijfveer om juist dit verhaal te schrijven? Wat is het belang van Sense and Sensibility?
Dit verhaal heeft te maken met balans. Ik weet het, het lijkt een trendy onderwerp. Tegenwoordig is het heel hip om te praten over in balans zijn. Maar vergeet u niet dat ik de eerste versie van dit verhaal al ruim vijftien jaar geleden schreef. Toen was het niet iets waar iedereen mee bezig was.
Ik sta op een keerpunt in mijn leven. Nu Sense and Sensibility er is, hoop ik dat ik een serieuze carrière als schrijver kan najagen. Alle omstandigheden zijn wat dat betreft ook juist. Was ik een aantal jaar geleden getrouwd, dan had ik nu vast kinderen gehad. En als er eenmaal kinderen zijn, dan houdt een vrouw nog maar weinig tijd over om met andere dingen bezig te zijn.
Hoe voelt het om voor het eerst uw eigen werk in druk te zien?
Nu ik het toch over kinderen heb … dit is mijn kindje. Ik heb het zo lang gekoesterd en verzorgd. Het is klaar om op eigen benen te staan en de wereld in te gaan. Net als een moeder ben ik benieuwd hoe het terecht zal komen. Ik ben bezorgd, maar ook hoopvol.
Op welke manier hebt u een uitgever gevonden en hoe is de publicatie tot stand gekomen?
Mijn broer Henry heeft mijn belangen behartigd. Hij is actief op zoek gegaan naar een uitgeverij. Via zijn contacten in het leger heeft hij uitgever Thomas Egerton van de Military Library bereid gevonden mijn boek uit te geven. Helaas wil deze uitgever niet het financiële risico dragen voor de publicatie. Ik ben erachter gekomen dat Henry zich garant heeft gesteld voor de uitgave. Ik voel me ongemakkelijk nu ik weet dat hij een verlies lijdt als dit boek een flop wordt. Ik zal er dan ook alles aan doen om het hem terug te betalen.
U schreef dit boek eerst als briefroman. Waarom hebt u uiteindelijk van deze vorm afgezien?
Zoals u wellicht weet doe ik niets liever dan brieven schrijven. Ik vind het fijn om met mijn familie en vrienden in contact te blijven. In het teruggetrokken leven dat ik leid, is het mijn levensader met de buitenwereld.
Toen ik al die jaren geleden aan Sense and Sensibility begon, leek het een logische stap om er een briefroman van te maken. Het verhaal werd echter steeds omvangrijker, en ik merkte dat de vorm mij beperkte in mijn mogelijkheden. Het werd te gekunsteld. Ik moest te veel kunstgrepen toepassen om er een vloeiend verhaal van te maken. Zodoende besloot ik het manuscript te herschrijven.
U was erg jong, slechts 19 jaar, toen u de eerste versie schreef. In welk opzicht is het verhaal sindsdien gegroeid? Welke eigen ervaringen hebt u hierbij gebruikt?
Qua leeftijd zat ik tussen mijn hoofdpersonen in tijdens het schrijven van de eerste versie. Op mijn negentiende dacht ik nog erg ongenuanceerd over veel zaken. Het verhaal heeft in dat opzicht veel meer diepgang gekregen in de loop der jaren. Waar ik toen een nogal romantisch wereldbeeld had, ben ik inmiddels een stuk realistischer geworden. Misschien ben ik wel langzaamaan van een Marianne in een Elinor veranderd.
Welke reacties verwacht u op Sense and Sensibility?
Mag ik eerlijk zijn? U garandeert mijn anonimiteit toch, nietwaar? Het zou mij tegenvallen als het over tweehonderd jaar niet meer gelezen zou worden. Toen ik de laatste hand legde aan het manuscript, voelde ik dat het het materiaal was voor een meesterwerk. Het siert een vrouw niet om onbescheiden te zijn, maar ik heb daar maling aan. Ik barst van de ambitie. Sense and Sensibility is nog maar het begin!
De hoofdpersonages uit uw boek, de zussen Elinor en Marianne, verschillen veel van elkaar. Wie van de twee komt het meest overeen met uw eigen karakter?
Dat is een lastige vraag. Zoals ik zojuist aanstipte, ik denk dat ik inmiddels meer weg heb van Elinor. Ik ben in balans. En om mijn doel te bereiken, om een groot schrijver te worden met enige mate van zelfstandigheid, zal ik mij niet van de wijs laten brengen door gevoelszaken. Al is die gepassioneerdheid waarmee ik die droom volg, misschien wel weer exemplarisch voor Marianne.
Als u moet kiezen, waar kiest u dan voor: sense of sensibility? En waarom?
U bent wel vasthoudend, mevrouw. Als ik dan echt moet kiezen, dan kies ik voor de passie van mijn schrijverschap. Sinds ik echt schrijver kan zijn, sinds ik mijn dagen kan vullen met schrijven, ben ik zo gelukkig. Ik voel mij compleet.
U leeft een vrij rustig leven, op het platteland. Waar haalt u uw inspiratie vandaan als het gaat om uw personages?
Als u denkt dat ik het bestaan van een kluizenaar leid, hebt u het mis. Mijn leven biedt voldoende afleiding. En in gezelschap ben ik graag observator. Het dagelijks leven biedt zoveel materiaal voor een schrijver als ik.
Inspiratie vind ik overigens een tamelijk overschatte toestand. Discipline is waar het vooral op aankomt. Discipline, gevoel voor humor en de kunst verstaan om dingen uit te vergroten.
In vergelijking met andere, recentelijk uitgebrachte romans wijkt uw boek nogal af van de standaard. Neem bijvoorbeeld de dialogen: die zijn opvallend gewoontjes. Waarom hanteert u deze stijl?
Deze stijl komt overeen met mijn manier van leven, zo simpel is het. Ik maak geen grootse dingen mee, ik zie niet veel van de wereld. Zou ik bij de marine zitten, zoals mijn broers Frank en Charles, dan zou ik over informatie beschikken om een avonturenroman te schrijven. Wat zeg ik, om een complete serie te schrijven. Maar ik geniet ervan om van mijn beperking mijn kracht te maken. Op mijn manier ben ik heel vernieuwend bezig. Ik vind het bijzonder aardig om te zien dat een verhaal zonder toeters en bellen ook de moeite waard kan zijn om te lezen. Het is een uitdaging om in mijn dialogen scherp en ironisch te zijn. Op termijn zou ik mezelf ook graag bekwamen in het schrijven van toneelstukken en satires. Het is bijzonder om mijn verhaal door anderen te horen voorlezen. Maar het lijkt me helemaal verrukkelijk als acteurs mijn teksten tot leven zouden kunnen brengen. Bepaalde nuances zouden nog beter tot hun recht komen. En o, stel je voor hoe een blik al genoeg zou kunnen zijn om een sfeer op te roepen. Ik wil er nog niet te veel over verklappen, maar in het boek waaraan ik nu werk komt een mannelijke hoofdpersoon voor die vooral door uitstraling en houding tot leven komt. Ik denk nog na over een juiste naam voor hem. Mr Smith? Mr Norris? Mr Darcy? Ik weet het nog niet …
Kunnen wij in de toekomst meer verwachten van ‘A Lady’?
Nu behoor ik natuurlijk terughoudend en bescheiden te zijn, zoals dat past bij een vrouw in mijn omstandigheden. Ik zou iets kunnen zeggen als: ‘Eerst maar eens afwachten hoe het met dit boek gaat.’ Maar u weet inmiddels zoveel van mijn ambities. Laat ik dus geen bescheidenheid veinzen. Ja, u gaat nog veel van mij horen. Hier blijft het niet bij!
